Arolygon Etholiadol – Electoral Review Caerdydd Cardiff 2019 Theodore Joloza Comisiynydd Arweiniol – Lead Commissioner Matt Redmond Dirprwy-Prif Weithredwr – Deputy-Chief Executive
Pwy ydym ni? Who are we? Rydym yn annibynnol o Lywodraeth We are independent of the Welsh Cymru a’r pleidiau gwleidyddol ac Government and political parties yn adrodd yn uniongyrchol i’r and report directly to the Minister for Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol . Housing and Local Government Rydym yn gyfrifol am adolygu We are responsible for reviewing trefniadau etholiadol a ffiniau principal council electoral gweinyddol y prif gynghorau arrangements and administrative boundaries Os cânt eu derbyn, caiff ein Our recommendations, if accepted, hargymhellion eu rhoi ar waith gan will be implemented by the Welsh Weinidogion Cymru Ministers
Diben ein Purpose of our cyflwyniad? presentation? Esbonio proses yr Arolwg To explain the Review process Meini prawf statudol a Statutory criteria and – – Pholisïau’r Comisiwn Commission Policies Model Maint Cynghorau Council Size Model – – Sut rydym yn datblygu ein How we develop our proposals – – cynigion Involvement through – Ymglymiad drwy ymgynghori consultation – Beth fydd angen i’r cyngor ei What the Council will need to wneud yn ystod yr arolwg do throughout the review Yr hyn y gallwch ei ddisgwyl What you can expect from us gennym ni a sut gallwn eich and how we can assist you helpu
Deddfwriaeth Legislation Deddf Llywodraeth Leol Local Government (Democratiaeth) (Cymru) (Democracy) (Wales) Act 2013 2013 Sut y cyrhaeddom y fan How we got here hon Polisi ac Arfer Policy and Practice
Cwmpas yr Scope of the arolwg review The Review will propose the Bydd yr Arolwg yn cynnig patrwm y wardiau etholiadol ar gyfer ardal y pattern of electoral wards for prif gyngor yn ei chyfanrwydd, ac the entire council area and not nid lle mae lefelau o just where there are levels of anghydraddoldeb etholiadol yn electoral inequality unig. Byddwn yn cynnig: We will propose: Cyfanswm nifer y cynghorwyr – Total number of councillors (council – (maint y cyngor) size) Nifer a ffiniau’r wardiau – Number and boundaries of – etholiadol electoral wards Nifer y cynghorwyr ar gyfer pob – The number of councillors for each – ward ward Enwau’r wardiau etholiadol – Names of electoral wards –
Meini Prawf Statutory Statudol Criteria Cydraddoldeb etholiadol Electoral equality – Nifer gorau posibl yr etholwyr fesul Optimum number of electors per – cynghorydd councillor – Rhagolwg pum mlynedd Five year forecast – – Y rhai sy’n gymwys i bleidleisio (lle Those eligible to vote (where – bo hynny’n bosibl) possible) Hunaniaeth gymunedol Community identity Ffiniau sy’n hawdd eu hadnabod Clearly identifiable boundaries – – Peidio â chwalu cysylltiadau lleol Not breaking local ties – – Llywodraeth leol effeithiol a chyfleus Effective and convenient local government Coherent electoral wards with – Wardiau etholiadol dealladwy sydd – common interests and good â buddiannau cyffredin a internal communications links chysylltiadau cyfathrebu mewnol da
Polisi Maint Council Size Cyngor Policy Mae’r Comisiwn wedi datblygu The Commission has developed, Polisi Maint Cynghorau ar gyfer with WLGA, Welsh Government Cymru gyfan ar y cyd â CLlLC, and the Councils, a Council Size Llywodraeth Cymru a’r Cynghorau Policy for the whole of Wales Yn seiliedig ar boblogaeth a ble Based on population and where mae’r bobl hynny yn byw those people live Mae’n rhannu cynghorau’n bedwar Splits councils into four categories categori – mae gan bob categori – each category with a different nifer wahanol o bobl fesul number for population per cynghorydd councillor Mae cynghorau’n ddarostyngedig i: All councils subject to: Uchafswm o 75 ac isafswm o 30 Maximum of 75 and minimum of 30 Lefel o newid sydd wedi’i chyfyngu i Level of change limited to 10% each 10% fesul cylch arolygu. review cycle.
Council Size Diffiniad o Faint Cynghorau Defined Mae amcangyfrif diweddaraf y The latest ONS estimate has the Swyddfa Ystadegau Gwladol yn population of Cardiff at 357,160 a rhoi poblogaeth Caerdydd fel population density of more than 10 357,160 gyda dwysedd poblogaeth persons per hectare and under sy’n fwy na 10 unigolyn fesul 40% of the population living in hectar a llai na 40% o’r boblogaeth settlements smaller than 10,000 yn byw mewn aneddiadau sydd â people. llai na 10,000 o bobl. Mae’r ffactorau hyn yn rhoi These factors place Cardiff in Caerdydd yng Nghategori 1 . Category 1 . Mae’r Comisiwn wedi penderfynu y The Commission has determined dylai cynghorau yng Nghategori 2 that Category 1 councils should fod â chymhared cynghorwyr i bobl have a councillor to population ratio o 1:4,000 . of 1:4,000 . Felly’r nod cyffredinol ar gyfer The overall Cardiff Council Size Aim Maint y Cyngor yw 89 aelod. is therefore 89 members.
Council Size Cymhwyso Maint Cynghorau Applied Mae’r Comisiwn wedi gosod The Commission has set cyfyngiadau ar Faint Cynghorau: constraints on Council Size: Lleiafswm o 30 aelod A minimum of 30 members Uchafswm o 75 aelod A maximum of 75 members Newid yn nifer yr aelodau wedi’i Change in members ‘capped’ at 10%. chyfyngu i 10% Felly’r nod ar gyfer Maint y Cyngor The Council Size aim for this review yn yr arolwg hwn yw 75 aelod. is therefore 75 members. Ar hyn o bryd, mae gan Caerdydd Currently, Cardiff has 243,196 243,196 o etholwyr a 75 aelod – electors and a membership of 75 - un cynghorydd fesul 3,243 o an average of one councillor to etholwyr, ar gyfartaledd. 3,243 electors. Bydd cymhwyso’r nod o 75 o Applying the council policy aim of gynghorwyr yn arwain at yr un 75 councillors will result in the gymhareb o un cynghorydd fesul same ratio of one councillor to 3,243 o etholwyr. 3,243 electors.
Electoral Ward Sylfeini Wardiau Etholiadol Building Blocks Defnyddio’r ardaloedd Utilise the existing community cymunedol a’r wardiau areas and community wards as cymunedol presennol fel sylfeini the building blocks for each ar gyfer pob ward etholiadol. electoral ward. Pŵer i ddiwygio cymunedau / Power to amend communities / wardiau cymunedol o ganlyniad community wards as a i newidiadau i wardiau consequence of changes to etholiadol. electoral wards. Defnyddio’r pŵer hwn yn y cam Use this power only at draft cynigion drafft yn unig i ganiatáu proposals stage to allow for ymgynghori ar newidiadau i consultation on changes to a gymuned. community.
Un Aelod/ Single/ Aml-aelod Multi-Member Mae’r Comisiwn yn credu ei bod yn The Commission believes that in the ddymunol, yn y lle cyntaf, i un aelod first instance it is desirable if a single gynrychioli pob ward etholiadol. member represents each electoral ward. Fodd bynnag, byddwn yn ystyried However, we will consider cynrychiolaeth gan hyd at dri aelod representation up-to three members mewn achosion sydd wedi’u hategu in cases supported by evidence to gan dystiolaeth o gymeriad ward, the character of a ward, or in the neu er mwys cydraddoldeb interests of electoral parity. etholiadol. Byddem yn ystyried wardiau â mwy We would consider wards with more na thri aelod dim ond pe byddai o than three members only if it is in fewn y patrwn presennol a lle ceir the existing pattern and there is tystiolaeth sylweddol o gefnogaeth substantial evidence of local support leol ar gyfer ward. for such a ward.
What we will Beth fyddwn yn ei ystyried consider Amrywiant – mor agos â phosibl Variance – ideally as close as at 3,243 fesul cynghorydd, yn possible to 3,243 per councillor ddelfrydol Dadleuon ynghylch cysylltiadau Community tie arguments that cymunedol sy’n cyfiawnhau justify atypical levels of electoral lefelau annodweddiadol o equality gydraddoldeb etholiadol Ffiniau naturiol: Natural Boundaries: Topograffeg Topography Bryniau Hills Afonydd Rivers Ffiniau gwneuthuredig: Man-made boundaries: Prif ffyrdd a thraffyrdd Major roads and motorways Rheilffyrdd Railways Rhaniadau gwledig/trefol Rural / Urban divides
Areas of Meysydd sy’n Concern Peri Pryder There are four wards with a variance of greater than 25%. These range from Butetown (133% above) to Cathays (23% below). Maen yna bedwar ward gyda amrywiant dros 25%. Maent amrywio o Butetown (133% uwchlaw) i Cathays (23% islaw). 1. Llanrumney 2. Llandaf North 3. Adamsdown 4. Riverside 5. Plasnewydd
Yr hyn na fydd yn What will not be cael ei ystyried considered Ffiniau etholaethau Seneddol neu’r Parliamentary or Assembly Cynulliad constituency boundaries Goblygiadau gwleidyddol lleol ein Local political implications of our cynigion proposals Codau post neu gyfeiriadau Postcodes or addresses Trosglwyddo wardiau/ardaloedd o Transfers of wards/areas from one un cyngor i un arall council to another Newidiadau i’r ffiniau canlynol: Changes to the boundaries of: Dalgylchoedd ysgolion School catchment areas Dosbarthiadau etholiadol Polling districts
Recommend
More recommend